Lenovo Tablet Üzerinde Termux

Android üzerinde tam tekmilli Unix olabilir mi? Olabilir. Termux ile mümkün. Daha önce bir Samsung telefon üzerinde Termux nasıl kurulur yazmıştık [1]. Şimdi aynı işlemi bir Lenovo tablet için deneyelim. Amacımız numpy, scipy, emacs ve flask gibi programları, paketleri işletebilmek olacak.

Termux'un Android üzerinde işlemediği hakkında bazı şikayetler var, bunlar Android versiyon 12 için. Fakat yaygın kullanımdaki versiyonların çoğunluğu 10 ve altında, bu sürümler için Termux problem çıkartmamalı, problem varsa erişilemeyen dosya servisi problemi olabilir, tekrar denemek problemi çözebilir, ya da gerektiği yerde LDFLAGS kullanımı (altta), ve python paketleri sıfırdan derlemek yerine mevcut derlenmiş programları kullanmak seçenek olabilir.

Kuruluş

Google Play Store'daki Termux problem çıkartabilir. En iyisi [2] adresinden apk dosyasını indirip kurmak. İndirilip ya dosyaya tıklanır, ya da System | About Phone | Build number'a birkaç kere tıklandıktan sonra geliştirici mod'una geçip Developer Options altında USB Debugging hazır hale getirilir, ve Ubuntu dizüstünde

sudo apt install adb

ile Android'e USB kablosu üzerinden erişilebilen bir ortam kurmuş oluruz ve

adb install com.termux_117.apk

ile apk kurulumu yapabilir, yani üstteki dizüstünde işletilecek ve kurulum Android tablet üzerinde yapılacak.

Termux kurulduktan sonra Android üzerinde

termux-setup-storage

yapmak iyi olur. Bu $HOME altında bir storage dizini oluşturuyor. Dizin içinde Android'in bildik downloads dcim gibi dizinlerine sembolik bağlantılar var.

Dizüstünden direk USB kablosu ile dosya da gönderilebilir, mesela

adb push filanca.tar.gz /storage/emulated/0/Download/

Bazı durumlarda faydalı olabilir, bunu da paylaşalım.

Tablet üzerindeki Termux komut satırında ekran klavyesi ile komutlar girilebilir. Bluetooth klavyesi olanlar onu da kullanabilir. Ekran altındaki Ctrl, ESC gibi tuşların ekrandan basılmasını sağlayan kısmı iptal etmek için Ses Açmak + q tuşları yeterli. Şimdi Termux'a kurulabilen ek programlara gelelim.

pkg upgrade

yapmak iyidir, herşey güncellenir. Arada soru sorar, bunları ENTER ile geçeriz.

Alttaki paketler üzerinde pkg install.

python3 git openssh build-essential python-numpy emacs libxml2 libxslt
cmake freetype binutils file libxapian recoll boost gettext

Bazen kurulum patlayabilir, birkaç deneme problemi çözer. Üsttekiler tamamsa matplotlib üzerinde pkg install denenmeli. Eğer yardımcı paketlerde problem çıkarsa bunları ayrı ayrı başına

LDFLAGS="-L/system/lib64" CFLAGS="-I/data/data/com.termux/files/usr/include" pip install

ekleyerek pip ile kurmayı deneyebiliriz.

Dikkat: Kurulum tüm sistem bazında yapılıyor, hala bir izole [4] ortam yaratmadık. Buradaki sebep `python-numpy kurulumunun sistem bazlı olması, diğer baz paketler de onu temel alarak yapılırsa bazlı işler daha rahatlaşıyor, bu durumda temel paketler sistem bazlı oluyor. Fakat problem değil, bir kez temel paketler kurulunca, artık izole ortamlar mevcut olan paketler için sistem bazlı olana referans yapabilir, ek pip install paketleri hala ayrı izole ortamda kalabilir.

pip3 install virtualenv

Ve env3 adlı ilk ortamımızı yaratalım,

virtualenv --system-site-packages -p /data/data/com.termux/files/usr/bin/python3 env3

Sistem referansı --system-site-packages ile yapıldı.

Artık source env3/bin/activate ile yeni ortama girilebilir.

Ek kurulumlar bu ortam icinde pip ile,

pip install Pillow bs4 flask folium geopy ipython 

Tuş Değişimi

Control tuşu Trust Bluetooth klavyelerinde rahat erişilen yerde değil, Vim, Emacs kullanıcıları bu tuşu çok kullanır, CAPS tuşunu CTRL yapabiliriz, ek olarak benim tercihim SPACE yanındaki Command yazan tuşu Left Alt yapmak. Bunun için Android seviyesinde değişiklik lazım. Şu [3] uygulama ile web üzerinde isteğe göre üretilen bir .apk bu değişimi yapabiliyor. APK üretimi arka planda derleme ile üretiliyor muhakkak, bu .apk indirilip kurulunca (Android uyarılarını dikkate almayız) tuş değişimi olur. Web sitesinde tanımları liste bazlı seçebiliriz, bahsettiğim Command (ki sisteme Meta Left olarak gözüküyor) Alt Left bağlantısı yapmak alttaki şekilde.

Bu tanım daha sonra yaratılacak .apk içine koyulacak, Download tuşuna tıklayınca apk alınır. Uygulamaya güvenmeyenler aynı sayfadaki bağlantıdan kaynak koduna gidip Android kodunu derleyebilir.

Apk kurulduktan sonra tabii klavye seçiminin yeni programı görmesi lazım; Android'de System | Languages & Input | Physical keyboard (mesela bir bluetooth klavye) seçtikten sonra Physical Keyboard altında bir layout seçimi var, buraya girip listeden "ExKeyMo Layout" seçmek lazım.

Emacs

Emacs başlatmak için $HOME altında .emacs yazılır, tabii ev dizini Termux'ta farklı bir yerde, /data/data/com.termux/files/home altında, fakat cd hala direk buraya gider. Benim standart .emacs dosyam

(load-file "/falan/filan/emacs-ayarlar-1.el")

gibi tek bir satırdan ibarettir. Tüm ayarlar load-file ile yüklenen ikinci .el dosyasındadır.

Nihayet Termux ekranından emacs -nw ile favori editörümüzü başlatıyoruz,

Bazı .bashrc ayarları

alias env3='source $HOME/Documents/env3/bin/activate'
alias emnw='source $HOME/Documents/env3/bin/activate; emacs -nw '
alias gp='git push origin master'
alias ga="git add . "

Görüldüğü gibi $HOME/Documents/env3 içinde bir izole Python 3 ortamı var, editör başlatmadan önce onu başlatıyoruz, böylece orada kurulmuş tüm paketler editör içindeki komutlar tarafından görülebiliyor.

Kaynaklar

[1] Android Uzerinde Linux - Termux, Samsung J6

[2] F-Droid Termux

[3] exkeymo

[4] virtualenv, Python İzole, Sanal Çalışma Alanı (Python Virtual Environment)