Android Uzerinde Linux - Termux, Samsung J6
Android işletim sisteminin temeli Linux işletim sistemidir, en azından
çekirdek seviyesinde bu böyle. Peki madem böyle niye Ubuntu'da, ya da
diğer Debian bazlı sistemlerde olduğu gibi apt-get, python,
ruby, komutlari ile ya da Flask gibi uygulamalari kurup,
geliştirmeyi direk Android telefonu üzerinde yapamıyoruz? Hatta cep
telefonları artık iyice kuvvetlendi, dizüstü bilgisayarı atsak, sadece
cep telefonu üzerinde geliştirme yapsak?
Bunların yapılamamasının sebebi Linux temelli olsa da Android'de her şeyi Java bazlı işletebilmek için katman üzerine katman koyarak Linux baz sisteminden uzaklaşılmış olması. Fakat bazıları bayağı uğraşarak Linux temelli geliştirmeyi Android'e taşımışlar. Google Play'den indirilebilecek bir uygulama Termux.
Termux'a bir "app" demek basit kaçar aslında, daha çok bir başlangıç
kabuğu denebilir, Termux bize telefon içinde bir komut satırı verir,
bu satırda apt install ya da pkg install ile ek uygulamaları
Ubuntu'da olduğu gibi kurarız. Mesela apt-install python
gibi. Termux'u yazanlar bir sürü Linux bazlı programı bu şekilde
Android için hazır hale getirmişler. Liste tüm programları kapsamıyor,
ama şaşırtıcı derecede faydalı programlar var. C++ icin clang, ya da
Tex icin texlive hatta emacs! Ben denedim, yeterince buyuk ekran var
ise cep telefon üzerinde emacs rahatca kullaniliyor. Tabii Samsung bu
baglamda DevX sistemi ile / gibi dışarıdan bir Bluetooth klavyesi
bağlayıp görüntüyü bir büyük ekrana yansıtacak türden kullanım
dusunuyor, ki bu tür kullanım başta değindiğimiz pür cep telefon bazlı
geliştirmedir.
Python sistemı daha önce bahsedildiği gibi mevcut, pkg install
python3 ardından, pip install virtualenv deriz, ve python3 için
bir sanal ortam yaratabiliriz. Cep telefonu üzerinde virtualenv'e
girmek bazılarımızı şaşırtabilir. Fakat işliyor.
Sanal ortama girince burada pip install ile ipython, numpy,
scipy kurabiliriz. Bazı paketlerde sorun çıkabilir, mesela zmq
için bizde bir sorun çıktı ki bu sorun jupyter ile de yasanabilir,
once pgk install libzmq libzmq-dev python-dev libcrypt-dev
kurulur. Ardından, eğer zmq import edilmesi problem veriyorsa, komut
satırına çıkıp ana dizinde bir .bash_profile dosyası yaratıp onun
içine alttakini yazarız,
export LD_PRELOAD=$LD_PRELOAD:"/data/data/com.termux/files/usr/lib/libzmq.so"
exit ile Termux'dan çıkıp tekrar girersek, artık zmq çalışıyor olacak.
Paketler pandas, matplotlib icin ek bazi kurma islemleri
pkg install clang freetype-dev libpng-dev python2-dev
Matpotlib icin $HOME/.config/matplotlib/matplotlibrc icinde backend : agg
yazmak lazim, komut satirindan cikip tekrar girin, sonra
LDFLAGS=" -lm -lcompiler_rt -lpython" pip install cython pandas matplotlib
Eger Python 2 ortami icin kurulum yapiliyorsa ustteki -lpython2.7 yapilabilir.
Geri Sürüm Paket
"Dışarısı" ile Dosya Paylaşmak
Termux kendi izole alanında işliyor. Eğer Android ana dizinlerine
Termux komut satırından erişmek istersek, termux-setup-storage
deriz, izin isteyen diyalog kutusu gelince ona 'allow (izin ver)'
deriz. Artık ana dizinde bir storage adlı bir alt dizin olacak, bu
alt dizine bakınca içinde downloads, movies, music gibi Anroid'in
bilinen dizinlerini göreceğiz. Bu dizinlere yazılan her dosya dışarıda
da gözükecektir. Ya da ters yönde oraya yazılan Termux'da okunur.
ssh var, dışarı bağlanılıp envai türden iş yapılabilir. Kimisi web
geliştirmeyi DevX üzerinden direk telefonda yapıyor, flask, django
var, mikroservis ya da apache başlatılabilir, yerel servis yerel
tarayıcı ile ziyaret edilip sayfalar, servis tarafı kodu test
edilebilir.
Veri tabanlarına bağlanmak için PostgreSql var. pkg install
postgresql-dev python-dev make clang, ve python seviyesinde pip
install psycopg2. Yok yok.
Tüm Termux dizinlerini yedeklemek için [1].
Latex
pkg install texlive ile kapsamlı bir TeX kurulabileceğini
gördük. Ama ekler için TeX paket sistemi ile kuruluş mümkün, tlmgr
ınstall [paket]. Ama ayrı ayrı her paket kurmak yerine daha rahatı
tlmgr install collection-fontsrecommended
tlmgr install collection-latexextra
tlmgr install collection-mathscience
isletmek.
Scipy
Bu paket çok kritik, mesela statsmodels için lazım. Fakat pip
install ile kurulumda problem çıkıyor. Termux'ta paket
pkg install scipy
ile kurulabilir. Fakat böyle yapınca kurulum global python için
oluyor, virtualenv ortamlarında nasıl görülecek? Bunu basit bir
sembolik bağlantı ile halledebiliriz, global python'a girip import
scipy ve print (scipy) derseniz kütüphane yeri gösterilecek. Bu adresi
alıp mesela env3/lib/site-packages altında ln -s ile bağlantılarsanız
(ki scipy dizini orada görülsün) scipy işleyecektir.
Şimdi bir pürüz ortaya çıkabilir; Eğer pip ınstall keras ile kuruluş
yapmaya çalışırsak bazen bu ve benzeri paketler scipy'in zaten kurulu
olduğunun farkedemeyebiliyorlar. Bu durumda bu
paketleri --no-dependencies seçeneği ile kurmak lazım. Tabii böyle
olunca gerçekten ihtiyaç olan paketleri kurmadan atlayacaktır, keras
durumunda bu paketleri teker teker elle kurmak lazım. Mesela
pip install theano --no-dependencies
pip install keras-applications --no-dependencies
pip install keras-preprocessing --no-dependencies
Tum bunlardan sonra keras ayni sekilde kurulur.
Keras icin arka plan hesap motorunu theano sectirmek icin kodun en basinda alttaki kullanilabilir.
import os; os.environ['KERAS_BACKEND'] = 'theano'
Arka plan motor Tensorflow da olabilir, ona girmiyorum, çünkü Termux ile problem çıktı. Fakat Keras işliyorsa (theano üzerinden) bu yeterli olabilir. Altta basit örnek bir YSA'yı Keras ile telefonum üzerinde eğitirken görüyoruz.
Pillow
Her paketin sanki Termux'a has bir kurulus sekli var :) Pillow kurulumu hata verirse,
pkg install python python-dev libjpeg-turbo-dev libcrypt-dev ndk-sysroot clang
LDFLAGS="-L/system/lib/" CFLAGS="-I/data/data/com.termux/files/usr/include/" pip install Pillow
h5py
Keras'in modellerini kaydettigi h5 formati icin pkg
install libhdf5-dev ve pip install h5py.
Samsung
Fakat Termux yine de izole bir ortam. Docker'vari daha geniş kapsamlı Linux işletmek için Samsung kolları sıvadı ve Linux on Galaxy adlı bir proje üzerinde çalışıyorlar. Bu şekilde telefon, tablet sahibi geliştiricileri kendilerine çekmeye uğraşıyorlar, ekonomik kısmı mantıklı.
Not: Google Playstore'daki Termux artık desteklenmiyor, fakat hala
içinde ssh olan iskelet bir komut satırı kuruluşu yapılabiliyor.
Alttaki yazının bazı kısımları hala geçerli.
Kaynaklar
Yukarı