LaTeX

Programlama dili ile komut yazarak güzel formatlı doküman üretmenin sanatını LaTeX mükemmeleştirdi. Microsoft Word gibi ürünler 'gördüğünüz elinize geçen sonuçtur' (what you see is what you get, WYSIWYG) sloganı ile yaşarlar, fakat aslında bir doküman, bilgisayardaki pek çok şey gibi, bir dil olarak görülebilir ve o şekilde kodlanabilir. Özellikle zaten başka amaçlar için kod yazan bizler için bu yaklaşım daha çekici olmuştur. WYSİWYG yaklaşımı sürekli dökümanın nihai halini grafiksel olarak kullanıcıya göstermeye uğraştığı için çok fazla işlemci zamanı harcar, diğer yandan dil-ile-doküman yaklaşımının daha optimal olduğu iddia edilebilir, az sayıda komut ile pek çok farklı şekilde belge üretebiliriz, ve bu komutları basit bir editör ile bir dosyaya girebiliriz.

Kurmak için Ubuntu üzerinde

apt install texlive-latex-extra texlive-latex-recommended texlive-base

Bunlar oldukca buyuk programlar, şimdiden uyaralım.

Kurduktan sonra pdflatex dosya.tex ile TeX dosyasindan PDF uretilebilir.

HTML içinde LaTeX komutları kullanmak istiyorsak bkz [1] yazısı.

\equiv

Bir şeyin tanımı (defined as) için kullanılan sembol, eşitlik işaretinin üçlü olanı.

\overline{kelime}

Bazen \bar yeterli olmuyor, tüm kelimelerin üstünü kapsayacak bir çizgi gerekiyor.

\underbrace{formül}_{altta ne söyleyecek}

Formüllerin altına not olarak yazılacak şeyler için.

\cancel{ne} ve cancelto{neye}{neyi}

Formullerde bazen bir seyin uzeri cizilip onun iptal edildigi gosterilir. Sadece uzeri cizmek icin \cancel, eger cizip neye dogru iptal oldugu icin \cancelto kullanilabilir. Kullanmak icin \usepackage{cancel} ile cancel paketini almak lazim.

\leadsto

Soldan sağa kıvrık ok işareti. Laplace Transformunu temsil etmek için kullanılıyor bazen.

\stackrel{üst}{alt}

Bir operatörü, işareti diğerinin üstüne koymak için kullanılabilir, mesela biraz önceki \leadsto sembolünün hemen üstünde bir -1 sayısı çıksın istiyorsam, \stackrel{-1}{\leadsto} kullanırım.

\buildrel

Aynı şey, iki operatörü üst üste koymak. Üstteki örnek için \buildrel -1 \over \leadsto kullanabilirdim.

\nabla

Gradyan sembolü olan ters üçgen işareti

\oint

Ortasında bir yuvarlak çizilmiş olan entegral işareti, eğri üzerinden entegral alırken kullanılan sembol.

\mathbb{harf}

Doğal sayılar N, reel sayılar R kümelerini gösterirken sol taraflarına bir ekstra çizgi daha çekilir ve bu harfler daha "kalın" gözükür, \mathbb bu işi yapıyor. \usepackage{mathrsfs} paketi dahil edilmeli.

\mathscr{harf}

Aşırı sükseli, bol kıvrımlı türden harfler için.

LaTeX ile Sözde Program (Pseudocode) ve Matematik Sembolleri

Eğer TeX dokümanı içinde sözde kod gösterilecekse çoğu zaman şatafatlı paketler (mesela algorithmicx, pseudocode, vs gibi) gerekli değildir. Bu paketler ufaçık bir program için apayrı başka bir programlama dili öğrenmenizi gerektiriyor, for, while, ıf gibi komutların o paketlerin istediği şekilde yazılması gerekiyor mesela, \IF, \WHILE gibi..

Düz kod göstermek için kullanılan Listings paketi kullanılabilir, eğer bu kod içinde matematik sembolleri gerekiyorsa, mathescape seçeneği eklenir, mesela

\begin{lstlisting}[language=Matlab,mathescape]..\end{lstlisting}

gibi, boylece $$ isaretleri arasinda hala matematik sembolleri mumkun olur.

Matris İçeriğini Büyütmek

Su sekilde bir matris ufak sekilde cikabilir,

\nabla u = \frac{\partial u_i}{\partial X_j} =
\left[\begin{array}{ccc}
\frac{\partial u_1}{\partial X_1} & \frac{\partial u_1}{\partial X_2} & \frac{\partial u_1}{\partial X_3} \\
\frac{\partial u_2}{\partial X_1} & \frac{\partial u_2}{\partial X_2} & \frac{\partial u_2}{\partial X_3} \\
\frac{\partial u_3}{\partial X_1} & \frac{\partial u_3}{\partial X_2} & \frac{\partial u_3}{\partial X_3} 
\end{array}\right]

Bölümleri gösterirken LateX font boyunu küçültebiliyor. Büyük font kullanmak için \arraystretch ve \dfrac lazım,

\renewcommand*{\arraystretch}{2.5}
\nabla u = \frac{\partial u_i}{\partial X_j} =
\left[\begin{array}{ccc}
\dfrac{\partial u_1}{\partial X_1} & \dfrac{\partial u_1}{\partial X_2} & \dfrac{\partial u_1}{\partial X_3} \\
\dfrac{\partial u_2}{\partial X_1} & \dfrac{\partial u_2}{\partial X_2} & \dfrac{\partial u_2}{\partial X_3} \\
\dfrac{\partial u_3}{\partial X_1} & \dfrac{\partial u_3}{\partial X_2} & \dfrac{\partial u_3}{\partial X_3} 
\end{array}\right]

Sonuç, öncesi solda sonrası sağda olacak şekilde,

Kaynaklar

[1] [MathJax: Web Sayfalarinda Javascript ile Matematik Formülleri](../../2017/11/mathjax-javascript-ile-matematik.html)