Emacs Dış Programları Nasıl İşletir?

Emacs, değişken bir şekilde eklenti yapılabilmesi, kullanıcıya göre değiştirilebilmesi bakımından çok esnek, ve güçlü bir metinyaz programıdır. Emacs'in tamamı LISP dili ile kodlanmıştır, ve bu yüzden ek uzatmaların kodlaması gene LISP dilinde yapılır. Örnek olarak, Emacs'i şöyle uzatmayı düşünelim. Bir yazılım projesi dahilinde PVCS adında bir Kaynak Kod İdare sistemi kullanıyoruz. Bu KKİ programı ile dosya kitleme, dosya değiştirildikten sonra yapılan değişiklikleri KKI'ya geri ekleme, kod değişikliklerini idare etmek gibi işlemler gerçekleştirebiliyoruz. Fakat PVCS, ayrı görsel bir program kullanmayı gerektiriyor. Ne kadar zor bir iş! Tam en sevdiğimiz metinyaz ile dosyayı açmış iken, dosya kitlemek için bu başka öteki programa geçmemiz gerektiğini farkediyoruz, çünkü dosya salt okunur halde! Bu dosyayı düzenlerken, Emacs içinden tek bir tuşa basarak kitlemeyi otomatik yapsak ne kadar harika olurdu! Bu yazıda LISP dilini kullanarak Emacs'i uzatacağız, ve istediğimiz bu özelliği kodlayacağız.

Üzerinde Olduğumuz Dosyanın İsmine Erişmek Emacs'i başlattığınızda yapılmasını istediğiniz kodları Unix'te .emacs, Windows'da _emacs dosyayısına koymanız lazım. Emacs her başladığında bu dosya içindeki LISP kodlarını işletir. Özel konumuza dönelim: Üzerinde olduğumuz dosyayı kitlemek için, bu dosyanın ismini bilmemiz lazım. (buffer-file-name) .. işlevini kullanarak bu dosya ismini Emacs'den alabilirsiniz. Bahsedilen işlevi test etmek için, herhangi bir dosya içine (buffer-file-name) yazın, ve imleci işlevin en sonuna getirip \C-x\C-e (Control X sonra Control e) tuşlarına basın. Bu tuşlar eval-last-sexp işlemini çağırır, yani son-işlevi-çalıştır komutunu. Sonucu Emacs'in alt-boşluk kısmında göreceksiniz. Evet, artık içinde olduğumuz dosyayı biliyoruz. Peki Emacs, işletim sistemine erişip nasıl bir dış komutu işletebilir? Bunun için

(shell-command "isletim sistem komutu")

..komutu gerekecek.

Unix örneği olarak, ls -1 komutunu, (shell-command "ls -1") olarak işletebilirsiniz. \C-x\C-e kullanarak bunu da kontrol edebilirsiniz.

Parçaları Biraraya Koyalım

(defun kki-dosya-kitle()
"kitleme islevi"
(interactive)
(setq komut "c:/Progra~1/PVCS/vm/win32/bin/get -l ")
(setq komut (concat komut (file-name-nondirectory
   (buffer-file-name))))(shell-command komut)
(vc-toggle-read-only))
(global-set-key "\C-c\C-o" kki-dosya-kitle)

Yukarıda yapılanları tarif edelim: Komut değişkeni ile, komut satırına geçilecek komutu 'toparlıyoruz'. Ekleye ekleye tamamlıyoruz yani. (buffer-file-name) bu bağlamda kullanılıyor. (vc-toggle-read-only) ile yaptığımız, salt okunur dosyayı, yazılabilir dosyaya çevirmek. Emacs ile bunu yapmak çok basittir. Ve en sonda yapılan, yeni yazdığımız kki-dosya-kitle işlevini, \C-c\C-o tuşlarına bağlamak! Bu da Emacs'in önemli özelliklerinden biridir, istediğiniz işlevi istediğiniz klavye tuşuna bağlıyabilirsiniz. Artık \C-c\C-o ne zaman bassanız, üzerinde olduğunuz dosya KKİ sisteminden kitlenip, sizin değiştirmenize hazır olacak.

KKİ'ya Dosya Geri Vermek

(defun kki-dosya-geri-ver()
"dosya geri vermek"
(interactive)
(setq comments (read-string "Yorum Ekleyin: " ))
(save-buffer)
(setq komut "c:/Progra~1/PVCS/vm/win32/bin/put -q -f ")
(setq komut (concat komut "-m")) ;; pvcs uzerinde yorumlar -m ile ekleniyor
(setq komut (concat komut " \""))
(setq komut (concat komut comments))
(setq komut (concat komut " \""))
(setq komut (concat komut (file-name-nondirectory
    (buffer-file-name))))
    (print komut)(shell-command komut)
    (vc-toggle-read-only))
(global-set-key "\C-c\C-i" 'kki-dosya-geri-ver)

Not Burada verilen örnekler, PVCS KKİ sistemine göre yazıldı. PVCS, piyasadaki 'ortalama' KKİ sistemlerinden biridir. Burada önemli olan, fikirleri öğrenmek, yani "Emacs ile dış programlar nasıl işletilir" gibi teknikleri anlamaktır; PVCS için kullandığımiz get ve put komutlarının karışıklık yaratmaması için bu notu düşmeyi uygun buluyoruz. Örnek config dosyalarını buradan indirebilirsiniz.