dersblog

Oracle'ı Hızlandırmak ve İndisler

Coğunlukla tipik bilgi işlem (OLTP) performans sorunlarının altında, veri tabanı indislerinin yanlış kurulmuş olması yatar. Bu yazıda düzgün indis kullanımı için bazı kurallar vereceğiz.

Düzgün İndis Kullanımı

Performans eniyileştirme kararlarının çoğu, hangi indisi nerede kullanalım sorusu etrafında geçer. Bilgi işlem tarihinde, indisler bazen gereğinden az, bazen de gereğinden fazla kullanılmıştır. Benim tecrübeme göre, iki şekilde VTİ (veri tabanı idarecisi) çok gördüm. Ekteki liste, indisleri düzgün kullanmak için bir tavsiye listesidir.

Not: Seçicilik (selectivity), herhangi bir kolon X için, her satırın ne kadar değişik değer taşıdığına verilen isimdir. Eğer seçicilik bir kolon için yüksek ise, o kolondaki değerler her satırda daha sık değişir.

Üstteki tavsiyelere ek olarak, birkaç ek indis kullanımı daha tavsiye edebiliriz.

1'e yakın seçiciliği (yüksek) olan, ve nokta sorgu (point query) bağlamında kullanılan kolonlar için, Oracle hash indisi kullanın. Nokta sorgu, kesin uyuşan, tek bir satıra hedefli bir sogru demektir. Mesela bir kimlik kütüğünde bir şahsı getirmek için sosyal sigorta numarası üzerinden yapılan bir sorgu, nokta sorgusuna bir örnektir.

Öteki tür kolonlar için normal (B*tree) indisleri kullanabilirsiniz; bu tür kolonlar genelde bir yelpaze türünden bir pencere içine düşen birden fazla satırı geri getirmek için kullanılacaklardır. Bu sorgular WHERE ibaresinden sonra, ya büyüktür işareti ya küçüktür işaretini kullanan, ya da LIKE % gibi kolon içine bakarak satır tarayan sorgulardır.

Sık olarak güncelleştirilen, yani 'üzerine yazılan' kolonlar için indis kullanmakta dikkatli olun. Ayrıca, üzerinde çok silme ve ekleme işlemi yapılan 'tabloların' da kolonlarını genelde indislemeMEk için özen gösterin. Bu bahsedilen iki işlem de Oracle'ın indisleri izlemek için içinde tuttuğu B*tree veri yapısında çok sık değişimlere yol açacağı için, performans acısından pahalı seçenekler olacaktır, ve bu sürekli değişim indis iç yapısının bozulmasına, istikrarının dağılmasına (fragmentation) yol açacaktır. Asal anahtarlar ve göstergeç anahtarları bu kural için istisnadır.

Asal ve göstergeç anahtarlarını kesinlikle indislemeniz gerekir. Oracle, asal anahtar kolonları üzerinde kendiliğinden zaten bir tekil indis (unique index) yaratacaktır, ama göstergeç kolonlar üzerinde hiçbir indis yaratılmaz. Bu indisi CREATE ve ya ALTER ile sizin yapmanız gerekecektir.

İndislerinizi, gerektiğinde birden fazla kolonun oluşturduğu birleşik indis haline getirebilirsiniz. Böyle yapmak ile Oracle'ın eniyileştirici (optimizer) alt-programına yardımcı olur. Fakat dikkat: Oracle, Sybase'den ayrılan bir şekilde daha sıkı bir indis kapsayıcılığı kuralını takip eder. Bu kurala göre, bir sorgu sırasında indisin devreye sokulması sadece ve sadece eğer o kolon birleşik indisin başından başlayarak aynı sırada bir şekilde uyum bulunmuş ise devreye sokulacaktır. Mesela, bir tablonun a, b ve c kolonları üzerinde bir a+b+c birleşik indisi var ise, eniyileştirici bu indisi sadece WHERE ibaresinde a, a+b, ya da a+b+c kolonlarını aynı sırada bulduğu durumda kullanacaktır. B, c, b+c, ya da a+c kolonlarının WHERE'de bulunması, Oracle için indisi devreye sokmaz.

Üzerinde sorgu içinde fonksiyon işletilen kolonları (MIN ve MAX haricinde) hiç indislemeyin. Oracle eniyileştirici böyle kolonlar için indis kullanmaz.

Alternatif olarak, bir türetilmiş kolon yaratabilirsiniz, ya da tiyo ya da numaralar kullanarak sorgunuzu silbaştan tasarlayabilirsiniz. EXPLAIN PLAN komutunu kullanarak sonuçlarınızı kontrol edin.

Genelde üzerinde NULL ya da eşitsizlik karşılaştırılması yapılan kolonları indisleyeMEyin. Aşağıdaki operatörler eğer bir kolon üzerinde kullanılıyorsa Oracle eniyileştirici indis kullanmaz.

Eşitsizlikten kurtulmak için, eğer mümkünse sorguyu = a da IN kullanacak şekilde tekrar yazabilirsiniz.

İçinde görüntüye (view), ya da alt-sorguya (subquery) referans yapan sorgularda indis kullanımı için dikkatli olun. Bu tür sorgular üzerinde EXPLAIN PLAN'i tekrar tekrar işleterek indislerinizin hakikaten kullanılıp kullanılmadığını ortaya çıkarın. Eğer kullanılmıyorlar ise, alt-sorguyu onu kullanan üst sorguya daha sıkı katarak indis kullanımını tetiklemeye uğraşın, ya da alt-sorguyu, ufak birbirinden ayrı sorgular halinde parçalayın. Aynı şekilde, görüntülerden tamamıyle vazgeçmeye hazır olun, ya da bu görüntüleri somutlaşmış görüntü (materialized views) haline getirmeyi tasarlayın.

Sonuç olarak, indis kullanımını uygun olduğu zaman yapın. İndislemiş olmak için indislemeyin. İş hayatımızda üzerinde 'hiç' indis olmayan veri tabanı da gördük, 'her kolon' üzeinde indis koyulmuş veri tabanı da...Üzerinde hiç indis olmayan veri tabanının kötü olduğu kesindir, cünkü en azından, asal anahtarlar üzerinde indis olması en tecrübesiz VTİ'ın bile bildiği bir şeydir. Her kolon üzerinde indis olması ise ya gereksinim belgesinde, ya veri tabanı tasarımında ya da uygulama tasarlanmasında olan eksikliklerin bir işaretidir.


Yukarı