XP Planlaması

XP kullanmaya karar verdiniz, ve proje lideri, programcı olarak nasıl işleme koyacağızı düşünüyorsunuz. Nereden başlayacağım sorusu aklımıza geliyor. İlk önce, kavram olarak 'iş süresi' ve 'zaman' terimlerini yerlerine koyalım. XP'ye göre, bir proje dönemlere ayrılır (iteration).

Bu dönemin uzunluğu, bir kere kararlaştırıldıktan sonra sabittir, değişmez. Mesela, sizin takımınız için 2 haftalık döneme karar kıldınız, bu şekilde başlayabilirsiniz. Her takım için bu dönem süresi değişik olabilir. Bu tamamen takımınızın ritmine bağlıdır. Unutmayın, daha hızlı takımlar daha ufak dönem seçer diye bir şey yoktur. Sadece, proje hayatınızı ne kadar ufak parçalara bölmek istediğiniz önemlidir. XP takımlarından alınan istatistiklere göre, genelde iki ya da üç haftalık dönemlerin tercih edildiğini görüyoruz. Eğer dönem süreniz 2 hafta ise, demek ki 3 aylık olarak görülen bir projenin içine 6 dönem sığacak demektir. Tabii proje eğer 3 ayda bitmemiş ise, yeni dönemler ekleriz. Hemen belirtelim: XP'de sabit zamanlı, sabit bitiş çizgili proje yoktur.

Eğer bu tür bir ortamda çalışıyorsanız, arkanıza bakmadan kaçabilirsiniz. Bu satırların yazarı dahil birçok kişi sabit bitiş çizgili projelerde yeterince kan ve ter kaybetmiştir. Eğer böyle bir kültür içindeyseniz, kültürü XP ile değiştirmeye uğraşın. Amerika'da bu tür götürülen projelerin yarısı başarısız olmuş, başarılı olanlarında kod kalitesi şüpheli bir seviyede olmuştur. Neyse..XP'ye dönelim; Dönem süresi karar kılındıkta sonra, müşteriyi temsil edecek birini seçin. Bu müşteri temsilcisi, projeye hangi özelliklerin ekleneceğini, hangi özelliğin ötekinden önce yazılacağına karar veren kimse olacak. Bu tür kararlar, yazılıma talip şirket (yani programcıların müşterisi) için stratejik türden kararlar olduğu için, bu şahsın şirketini ve iş alanını çok iyi bilmesi yararlı olur. Yazının geri kalan kısmında, bu tek kişiyi 'müşteri' betimleyeceğiz.

Planlama dahilinde, müşterinizin istediği özellikleri bir liste olarak dökmesini isteyin. Siz olarak hitap ettiğim, XP takımının teknik lideri olan sizsiniz. Müşteri bu listeyi en önemliden en önemsize doğru sıraya dizmelidir. Bu özellikleri ya bir Excel hesap tablosu, ya da her özelliği tek bir kart üzerine yazılmak suretle kartlar kümesi olarak tutabilirsiniz. Hattâ, şirket içi İntranet üzerinden kullanılabilen XPlanner gibi bir program da yararlı olabilir. Kartlar hazır olduktan sonra, bir takım toplantısı tertip edin. Bu toplantıyı, her dönem başında yapmanız lazım. Toplantıya müşteriniz ve bütün programcılar katılacak. Toplantı başında kartları masaya dizin, (ya da Xplanner'dan ekrana getirin) ve kartları en önemliden en önemsize doğru tartışmaya başlayın. Müşterinin yapması gereken, her kartı alıp, takıma okumaktır. Bu özellik hakkında detaylı bilgiler de verilebilir. Özellik tanımı bittikten sonra, programcılar kartı geliştirme kalemlerine bölmeye başlarlar. Özellik:Kullanıcı, banka hesapları arasında para transferi yapmak istiyor. Programcılar, geliştirme kalemlerine bölerken, müşteriden daha detaylı bilgi isteyebilirler. Bu iletişim çok iyidir. Ayrıca, programcılar kendi aralarında bu bölme işlemi olurken teknik konular hakkında tartışabilirler. Bu da yararlıdır. Sonuçta, mesela şu şekilde kalemler ortaya çıkabilir.

Özellik:Kullanıcı, banka hesapları arasında para transferi yapmak istiyor.

Geliştirme kalemleri:

• Görsel arayüzü JSP/HTML ile kodla.

• Kullanıcı hesap nosuna kullanıcı kimlik nosu ile veri tabanındaneriş.

• Aynı işlem (transaction) altında bir hesaptan al, öteki hesaba yaz,işlem bitir.

Bütün kartları bu şekilde işlemden geçirdikten sonra müşterinin katıldığı kısım bitebilir. Toplantı bittikten sonra, müşterinin katılması gerekmeyen kısma geçebilirsiniz. Bu kısımda, kartları kimin kodlayacağına karar verilir. Her karta iki kişili takımlar talip olur ve kartlar sahiplerine verilir. Bu safhadan sonra, ikili takımlar kartlarının geliştirme kalemlerini ne kadar zamanda kodlayabileceklerine karar verirler. Mesela yukarıdaki örnek:

Özellik:Kullanıcı, banka hesapları arasında para transferi yapmak istiyor.

Programcılar:Ahmet, Veli

Geliştirme kalemleri:- Görsel arayüzü JSP/HTML ile kodla. (Tahmin: 1 gün).- Kullanıcı hesap nosuna kullanıcı kimlik nosu ile veri tabanındaneriş. (Tahmin: 0.5 gün)- Aynı işlem (transaction) altında bir hesaptan al, öteki hesaba yaz,işlem bitir. (Tahmin: 0.5 gün).

Talip olma konusunda bir noktayı vurgulamak gerekir. Takım lideri olarak kimseye bir özelliği 'vermeyin'. İkili takımların/kişilerin bir karta 'talip' olmasını bekleyin. Bu nokta çok önemlidir. Eğer birine bir kartı veriyorsanız, emir/komuta zinciri işletmiş oluyorsunuz. Eğer programcı kendisi talip oluyor ise, kendi insiyatifi ile bu işe kalkışmış oluyor. Bu aradaki fark, ufak bir ruhbilimsel fark olarak gözükse bile, etkisi büyüktür. 'Bu özelliği kim kodlamak istiyor' diye sorduktan sonra bir 'sessizlik' durumu olabilir. Bekleyin. Mutlaka talip olan ikili çıkacaktır. Toplantıdan sonra, geliştirme kalemlerini birbirine toplayın.

Sonuç olarak, bütün özelliklerin bir döneme sığmayacağını bulabilirsiniz. O zaman döneme sığmayacak kartları, bir sonraki döneme bırakmanız gerekir. Hangi kartın sonraki döneme bırakılacağını müşteriye sorun. Özellik sırası, iş dünyasına ait bir karardır, teknik bir karar değildir. XP bu konuda çok hassastır, unutmayalım. Müşteri teknik karar alamaz, programcılar da iş hayatını ilgilendiren kararlar alamazlar.

En son kart listesi elinizde olduktan sonra, takımınıza hangi özelliklerin kodlanacağını artık bildirebilirsiniz. Bir Dönem Ne Kadar Büyüktür? Sığmak, sığdırmak terimleri bağlamında bir noktayı vurgulamak gerekiyor. Bir dönemin ne kadar büyük olduğu nasıl bulunur? Yani kabımızın büyüklüğü nedir? İlk birkaç dönem için, takım lideri tahmin bir büyüklük ile başlayabilir.. Bir dönem (iteration) büyüklüğü olarak 2 hafta farzederek başlayalım. Takımımızda 5 programcımız var ise de, bu programcıların haftanın 5 çalışma günü içinde 3 ideal günlük iş yaptığını farzedelim; o zaman kap büyüklüğü 3 ideal gün x 5 programcı x 2 hafta = 30 ideal gün olacaktır. Yani kabımızın büyüklüğü 30 gündür. Bu yapılan "tahminler", XP'nin gevşek bir yöntem olduğu intibası vermemelidir. Esasında, bir kere kap büyüklüğü hesaplandıktan sonra, hangi özellik sığdırma işlemi çok katı bir şekilde takip edilecektir.

Tahminlerin nasıl yapıldığına gelelim: İlk faraziye, 2 haftalık bir dönem koyulması, ikincisi ise programcının bir hafta içinde kaç ideal gün çalışabildiğidir. 2 haftalık dönemi seçerken, diğer XP projelerinin tecrübelerinden yararlanabilirsiniz. Projenizin ritmini ne kadar kısa aralıklarla böleceğinize karar verin. 1 hafta çok kısa olabilir, 4 hafta da çok uzun. Seçim size kalmış, ama dönem uzunluğunu birinden ötekine sürekli değiştirmeyin. İkinci tahmin hakkında: Projede ilerledikçe ve her özelliğin 'gerçek zamanı'ölçüldükçe, dönemlerin içine sığacak ideal gün sayısını bulabilirsiniz. Böylece bir sonraki döneme özellik koyarken, önceki dönemin büyüklüğüne göre listeye almaya başlarız, vs.. Ve böylece projemiz ilerledikçe, takımınız tahmin yeteneği de ilerleyecek, bu tahmin/gerçek sayıları birbirine iyice yaklaşacaktır.